تنوع ژنتیکی و همبستگی بین صفات مختلف در ژنوتیپ‌های لوبیای معمولی (.Phaseolus vulgaris L) در شرایط آبیاری معمولی و محدود

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و تعیین رابطه بین عملکرد و برخی صفات مورفولوژیکی، تعداد 648 نمونه لوبیای معمولی از کلکسیون حبوبات بانک ژن دانشکده کشاورزی، در قالب طرح مقدماتی آگمنت بدون تکرار، مشتمل بر 13 بلوک در دو شرایط آبیاری معمولی و آبیاری محدود در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران در کرج، در سال 1388مورد بررسی قرار گرفت. صفات مورد بررسی در این آزمایش شامل تعداد روز تا 50% گل‌دهی، روز تا رسیدگی کامل، طول دوره پرشدن غلاف، تعداد بذر در غلاف، وزن صددانه و عملکرد در هکتار بود. میانگین، انحراف معیار، دامنه تغییرات و ضریب تنوع فنوتیپی برای هر صفت در هر دو شرایط، محاسبه و تنوع زیادی برای هر صفت مشاهده شد. مقادیر ضریب همبستگی ساده بین صفات مختلف در دو شرایط آبیاری نشان داد که عملکرد کل با صفات مورد بررسی همبستگی معنی‌داری دارد، بنابراین از آن‌ها می‌توان در برنامه‌های به‌نژادی به منظور افزایش عملکرد بهره جست. نتایج حاصل از تجزیه به مولفه‌های اصلی بر اساس چرخش وریمکس نشان داد که در شرایط آبیاری معمولی و محدود سه مولفه اصلی به ترتیب 57/72% و 37/73% از تغییرات کل داده‌ها را توجیه کردند. برای تعیین دوری و نزدیکی ژنوتیپ‌ها و همچنین گروه‌بندی آن‌ها بر مبنای صفات مورد بررسی، تجزیه خوشه‌ای با روش UPGMA و با استفاده از مربع فاصله اقلیدسی انجام شد که در نتیجه ژنوتیپ‌ها در هشت کلاستر مجزا گروه‌بندی شدند.